Để không tỏ ra tự ái khi bị phê bình, bạn cần rèn luyện một số kỹ năng và thay đổi góc nhìn của mình về lời phê bình. Dưới đây là một số bước chi tiết bạn có thể thực hiện:
1. Thay đổi tư duy:
Xem phê bình là cơ hội để phát triển:
Thay vì coi phê bình là một cuộc tấn công cá nhân, hãy nhìn nhận nó như một món quà, một cơ hội để bạn học hỏi và cải thiện bản thân. Phê bình giúp bạn nhận ra những điểm mù mà bạn có thể không tự nhận thức được.
Tập trung vào thông tin, không phải người đưa ra:
Đôi khi, chúng ta dễ bị cảm xúc chi phối bởi người đưa ra lời phê bình (ví dụ: cấp trên khó tính, đồng nghiệp không ưa mình). Hãy cố gắng gạt bỏ những cảm xúc cá nhân và tập trung vào nội dung của lời phê bình.
Chấp nhận sự không hoàn hảo:
Ai cũng có những điểm yếu và sai sót. Chấp nhận rằng bạn không hoàn hảo và luôn có chỗ để cải thiện sẽ giúp bạn dễ dàng tiếp nhận những lời phê bình hơn.
Tự nhủ rằng đây không phải là một cuộc tấn công:
Đôi khi, lời phê bình nghe có vẻ gay gắt, nhưng có thể người đưa ra chỉ muốn bạn làm tốt hơn. Hãy tự nhắc nhở bản thân rằng họ không cố ý làm tổn thương bạn.
2. Lắng nghe và tiếp thu:
Lắng nghe một cách chủ động:
Khi ai đó phê bình bạn, hãy lắng nghe một cách cẩn thận và không ngắt lời. Cố gắng hiểu rõ những gì họ đang nói và tại sao họ lại nói như vậy.
Đặt câu hỏi để làm rõ:
Nếu bạn không hiểu rõ điều gì đó, đừng ngại đặt câu hỏi để làm rõ. Điều này cho thấy bạn thực sự quan tâm đến việc cải thiện. Ví dụ: “Bạn có thể cho tôi ví dụ cụ thể về điều đó không?” hoặc “Bạn có gợi ý nào để tôi cải thiện điều này không?”
Ghi chép:
Ghi lại những điểm chính của lời phê bình sẽ giúp bạn nhớ và suy ngẫm về chúng sau này.
Tránh phản ứng ngay lập tức:
Đừng vội vàng phản bác hoặc bào chữa. Hãy cho bản thân thời gian để suy nghĩ về những gì đã được nói.
3. Xử lý cảm xúc:
Nhận diện cảm xúc của bạn:
Hãy nhận biết những cảm xúc mà bạn đang trải qua (ví dụ: tức giận, buồn bã, xấu hổ). Thừa nhận cảm xúc là bước đầu tiên để kiểm soát chúng.
Hít thở sâu:
Khi bạn cảm thấy căng thẳng hoặc tức giận, hãy hít thở sâu và chậm rãi. Điều này sẽ giúp bạn bình tĩnh lại.
Tạm dừng:
Nếu bạn cảm thấy quá tải, hãy xin phép tạm dừng cuộc trò chuyện để bạn có thời gian suy nghĩ. Bạn có thể nói: “Cảm ơn bạn đã cho tôi biết. Tôi cần một chút thời gian để suy nghĩ về điều này.”
Tìm kiếm sự hỗ trợ:
Nếu bạn gặp khó khăn trong việc xử lý cảm xúc của mình, hãy tìm kiếm sự hỗ trợ từ bạn bè, gia đình hoặc chuyên gia tư vấn.
4. Phản hồi một cách chuyên nghiệp:
Thể hiện sự biết ơn:
Cảm ơn người đã phê bình bạn vì đã dành thời gian và công sức để đưa ra phản hồi. Điều này cho thấy bạn đánh giá cao ý kiến của họ. Ví dụ: “Cảm ơn bạn đã cho tôi biết. Tôi rất trân trọng những phản hồi của bạn.”
Thừa nhận những điểm bạn đồng ý:
Nếu bạn đồng ý với một số điểm trong lời phê bình, hãy thừa nhận điều đó. Điều này cho thấy bạn sẵn sàng tiếp thu và học hỏi. Ví dụ: “Tôi đồng ý rằng tôi có thể cải thiện kỹ năng giao tiếp của mình.”
Giải thích (nếu cần thiết):
Nếu bạn có lý do chính đáng cho hành động của mình, hãy giải thích một cách bình tĩnh và chuyên nghiệp. Tuy nhiên, hãy tránh đổ lỗi cho người khác hoặc bào chữa một cách thái quá.
Đề xuất giải pháp:
Thay vì chỉ tập trung vào vấn đề, hãy đề xuất những giải pháp cụ thể để cải thiện. Điều này cho thấy bạn chủ động và có trách nhiệm. Ví dụ: “Tôi sẽ tham gia một khóa học về kỹ năng giao tiếp để cải thiện khả năng của mình.”
5. Học hỏi và cải thiện:
Suy ngẫm về lời phê bình:
Sau khi cuộc trò chuyện kết thúc, hãy dành thời gian để suy ngẫm về những gì đã được nói. Xác định những điểm bạn cần cải thiện và lập kế hoạch hành động cụ thể.
Thực hiện các thay đổi:
Hãy thực hiện những thay đổi cần thiết để cải thiện bản thân. Điều này có thể bao gồm việc học hỏi những kỹ năng mới, thay đổi thái độ hoặc cách tiếp cận công việc.
Xin phản hồi thường xuyên:
Đừng ngại xin phản hồi từ người khác một cách thường xuyên. Điều này giúp bạn theo dõi tiến trình của mình và đảm bảo rằng bạn đang đi đúng hướng.
Ví dụ:
Giả sử bạn bị sếp phê bình vì đã không hoàn thành báo cáo đúng hạn. Thay vì tỏ ra tự ái, bạn có thể:
1. Lắng nghe
sếp nói và cố gắng hiểu rõ nguyên nhân sếp không hài lòng.
2. Đặt câu hỏi
nếu có điều gì chưa rõ: “Tôi xin lỗi vì đã nộp báo cáo muộn. Bạn có thể cho tôi biết cụ thể những ảnh hưởng tiêu cực mà việc này gây ra không ạ?”
3. Thừa nhận
lỗi của mình: “Tôi thừa nhận rằng tôi đã không quản lý thời gian hiệu quả và sẽ rút kinh nghiệm cho lần sau.”
4. Đề xuất giải pháp:
“Để tránh tình trạng này lặp lại, tôi sẽ lên kế hoạch làm việc chi tiết hơn và thông báo cho bạn biết nếu có bất kỳ khó khăn nào phát sinh.”
5. Cảm ơn
sếp vì đã góp ý: “Cảm ơn bạn đã cho tôi biết. Tôi sẽ cố gắng hết sức để cải thiện.”
Tóm lại:
Việc không tỏ ra tự ái khi bị phê bình đòi hỏi sự rèn luyện và thay đổi tư duy. Bằng cách xem phê bình là cơ hội để phát triển, lắng nghe một cách chủ động, xử lý cảm xúc một cách hiệu quả, phản hồi một cách chuyên nghiệp và học hỏi từ những sai lầm, bạn có thể biến những lời phê bình thành động lực để trở nên tốt hơn. Hãy nhớ rằng, sự trưởng thành và thành công thường đến từ việc học hỏi từ những sai lầm và tiếp thu những lời khuyên chân thành.